ASEANAPOL - Diễn đàn của Tư lệnh Cảnh sát các nước khu vực Đông Nam Á.

Hiệp hội ASEANAPOL (ASEAN Chiefs of Police) được thành lập từ năm 1981 và từ đó đến nay đã trở thành một diễn đàn hàng đầu của Tư lệnh Cảnh sát các nước Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. Đây là một diễn đàn cấp khu vực của Tư lệnh Cảnh sát các nước thành viên nhằm chia sẻ kinh nghiệm và thông tin chống tội phạm xuyên quốc gia, các kinh nghiệm về đào tạo nguồn nhân lực cảnh sát.

Nếu vào năm 1981 chỉ có 5 nước thành viên tham gia diễn đàn thì nay đã có 10 nước thành viên tham gia. Mục tiêu của ASEANAPOL được đặt ra là tăng cường tính chuyên nghiệp của lực lượng Cảnh sát, thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác, tình hữu nghị giữa Cơ quan cảnh sát các nước ASEAN.

Lực lượng Cảnh sát Việt Nam chính thức tham gia ASEANAPOL từ năm 1996. 3 năm sau, tháng 5/1999 tại Khách sạn Deawoo, Hà Nội, Việt Nam đã đăng cai tổ chức Hội nghị ASEANAPOL lần thứ 19. 10 năm sau, từ ngày 12 đến 16/5/2009 Việt Nam lại tiếp tục đăng cai và tổ chức thành công Hội nghị ASEANAPOL lần thứ 29.

Hội nghị ASEANAPOL 29 đã chính thức khai mạc ngày 15-05-2009 tại Hà Nội. Đại tướng Lê Hồng Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đại diện Chính phủ Việt Nam tới dự, phát biểu khai mạc. Dự Hội nghị còn có đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương và UBND TP Hà Nội. Về phía Bộ Công an, tới dự có các đồng chí Ủy viên TW Đảng, Thứ trưởng, Thượng tướng Lê Thế Tiệm; Trung tướng Trần Đại Quang; lãnh đạo các Tổng cục và một số Vụ, Cục. Về phía quốc tế có gần 300 đại biểu, gồm các trưởng, phó trưởng đoàn, phu nhân và đại biểu Cảnh sát 10 nước ASEAN, 5 nước đối tác, đối thoại, đại diện Interpol, Hiệp hội ASEAN.

Thay mặt Chính phủ Việt Nam và lãnh đạo Bộ Công an, Đại tướng Lê Hồng Anh đã có bài phát biểu khai mạc quan trọng. Đại tướng nêu rõ, việc hội tụ của các đoàn đại biểu đại diện lực lượng Cảnh sát các nước ASEAN và các nước đối tác, đối thoại tiếp tục khẳng định những nỗ lực và quyết tâm trong lĩnh vực hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm nhằm cùng nhau xây dựng một ASEAN hòa bình, ổn định và phát triển.

Để đạt được mục tiêu trên, Đại tướng Lê Hồng Anh nêu rõ, lực lượng Cảnh sát ở mỗi quốc gia nói riêng và trong khu vực ASEAN nói chung luôn là lực lượng nòng cốt tiến hành các hoạt động đấu tranh ngăn chặn những hoạt động của tội phạm nguy hiểm và phức tạp hiện nay; là lực lượng quan trọng, tiên phong trong sự nghiệp giữ gìn sự ổn định, trật tự an toàn xã hội của mỗi quốc gia và khu vực.

Với mục tiêu và nỗ lực hợp tác chung của tất cả các nước thành viên ASEAN nhằm xây dựng một khu vực ASEAN hòa bình, ổn định và phát triển năng động, Đại tướng Lê Hồng Anh cho rằng, thời gian qua cộng đồng ASEAN đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng, đánh dấu sự phát triển không ngừng.

Chiều 13/5/2009, trong buổi tiếp các Trưởng đoàn dự Hội nghị lần thứ 29 của Hiệp hội Cảnh sát các quốc gia Đông Nam Á (ASEANAPOL) cùng 5 nước đối tác, đối thoại là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand do Việt Nam đăng cai tổ chức, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh: Việt Nam sẽ tham gia đầy đủ, với trách nhiệm cao nhất trong ASEANAPOL, hợp tác toàn diện trong khối, cũng như với Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol).

Có thể nói hợp tác đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia là một hoạt động chủ yếu của ASEANAPOL trong thời gian qua. Thông qua sự hợp tác khu vực, Cảnh sát các nước thành viên đã tập trung đấu tranh chống các tội phạm xuyên quốc gia đã và đang diễn ra phổ biến trong khu vực như tội phạm ma túy, buôn bán người, tội phạm tài chính, cướp biển, khủng bố, v.v...

Hàng năm, lực lượng Cảnh sát các nước ASEAN phát hiện nhiều đối tượng phạm tội, bóc gỡ và triệt phá hàng loạt đường dây tội phạm xuyên quốc gia. Chẳng hạn, trong lĩnh vực chống tội phạm ma túy, chỉ tính riêng năm 2008, Cảnh sát Lào được sự hỗ trợ tích cực từ các nước trong khu vực đã điều tra, khám phá gần 500 vụ án, bắt giữ 845 đối tượng; Cảnh sát Singapore bắt giữ và xử lý hơn 100 đối tượng. Các nước cũng phối hợp phòng, chống hiệu quả tội phạm lợi dụng công nghệ cao, tội phạm lĩnh vực tài chính, ngân hàng như Singapore điều tra, khám phá hơn 400 vụ tội phạm công nghệ cao và khoảng 3.200 vụ phạm tội trong lĩnh vực thương mại...

Đối với tội phạm khủng bố, trong 10 năm qua, với sự phối hợp của cảnh sát các nước trong khu vực, Cảnh sát Indonesia đã điều tra, khám phá nhiều vụ tấn công khủng bố và đã bắt giữ, truy tố các đối tượng phạm tội. Trong lĩnh vực chống tội phạm buôn người, Việt Nam, Lào, Philippines... đều đạt kết quả tích cực. Trong 7 năm gần đây, Cảnh sát Lào giải cứu được hơn 1.000 nạn nhân của bọn buôn người, Cảnh sát Philippines giải cứu hơn 70 nạn nhân trong năm 2008.

Sau 13 năm tham gia ASEANAPOL, hàng năm, lực lượng Cảnh sát Việt Nam tiếp nhận và xử lý hàng nghìn thông tin tội phạm xuyên quốc gia. Chúng ta đã trao đổi thông tin tội phạm và phối hợp điều tra, phát hiện, triệt phá hàng trăm đường dây tội phạm xuyên quốc gia liên quan các hoạt động buôn bán ma túy, buôn người, lừa đảo kinh tế, tài chính và các tội phạm khác. Cảnh sát Việt Nam phối hợp lực lượng Cảnh sát các nước ASEAN thực hiện hàng nghìn lượt yêu cầu liên quan tương trợ tư pháp hình sự, truy bắt tội phạm nước ngoài lẩn trốn tại Việt Nam và ngược lại.

Chỉ tính riêng năm 2008, phối hợp với ASEANAPOL, Cảnh sát Việt Nam đã phát hiện, điều tra, khám phá 375 vụ buôn bán phụ nữ, trẻ em, giải cứu hàng trăm nạn nhân bị buôn bán ra nước ngoài. Đối với tội phạm lừa đảo tài chính, ngân hàng, chúng ta cũng phát hiện, điều tra hơn 20 vụ với 46 đối tượng.

Theo sáng kiến của Hội nghị ASEANAPOL lần thứ 11 họp tại Singapore từ ngày 24 đến 27/5/1998, hệ thống Cơ sở dữ liệu tội phạm xuyên quốc gia của Cảnh sát ASEAN đã được xây dựng và từ đó đến nay đã hoạt động có hiệu quả.

Trong khuôn khổ Hội nghị ASEANAPOL 29, hai tiểu ban nghiệp vụ gồm đại diện của 10 nước thành viên đã thảo luận các vấn đề khu vực về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.

Tiểu ban A do Đại tá - Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an làm Chủ tịch đã thảo luận các vấn đề hợp tác đấu tranh chống tội phạm ma túy, tội phạm khủng bố, tội phạm buôn bán vũ khí trái phép, tội phạm buôn bán người và tội phạm lừa đảo trên biển.

Tiểu ban B do Đại tá Bùi Hà, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ, Bộ Công an làm Chủ tịch đã thảo luận các vấn đề hợp tác đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia trong các lĩnh vực thương mại, ngân hàng và lừa đảo thẻ tín dụng, tội phạm sử dụng công nghệ cao, các tội phạm liên quan đến giấy thông hành giả và tội phạm lừa đảo xuyên quốc gia.

Yêu cầu củng cố, phát triển ASEANAPOL được các quốc gia coi trọng và bản thân tổ chức này cũng đã có những đổi mới mạnh mẽ. Như việc xây dựng, triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử về thông tin tội phạm xuyên quốc gia ASEANAPOL phục vụ lưu giữ, khai thác thông tin và hỗ trợ điều tra, truy tố, xử lý tội phạm. Thành công mang tính đột phá thứ hai của ASEANAPOL là việc thành lập Ban Thư ký thường trực để từng bước đưa các hoạt động ASEANAPOL mang tính chính thống của một tổ chức quốc tế.

Tại Hội nghị năm nay, thay mặt nước chủ nhà, Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an (nay là Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, Bộ Công an) đã đưa ra sáng kiến của Việt Nam về đào tạo cán bộ và trao đổi nguồn nhân lực Cảnh sát.

Tại Tiểu ban C do Thiếu tướng GS.TS Nguyễn Xuân Yêm, Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân làm Chủ tịch, đại biểu 10 nước đã bàn bạc thống nhất về cam kết thành lập Ban Thư ký thường trực ASEANAPOL đặt tại Malaysia. Cảnh sát Hoàng gia Malaysia cam kết tài trợ ngân sách hoạt động cho Ban Thư ký thường trực ASEANAPOL trong năm 2010 và từ năm 2011 trở đi mỗi nước thành viên sẽ đóng 15.000 USD tiền niên liễm để ASEANAPOL và Ban Thư ký thường trực hoạt động.

Là nước chủ nhà và là nước có nhiều kinh nghiệm trong đào tạo cán bộ cảnh sát, Việt Nam đã nêu một số sáng kiến chung quanh vấn đề đào tạo cán bộ cảnh sát như năm 2010 sẽ đăng cai tổ chức Khóa tập huấn các sĩ quan Cảnh sát cao cấp ASEAN (ASEAN Senior Police Officer' Course - JASPOC) và sẽ phối hợp với Ban Thư ký thường trực tổ chức các hội nghị, tập huấn giữa các Học viện cảnh sát trong khu vực.

Trong khuôn khổ ASEANPOL, 10 nước trong khu vực đã ký kết Hiệp định Tương trợ Tư pháp và đã có 8 nước thành viên, trong đó có Việt Nam phê chuẩn hiệp định này. Đây là một cơ sở pháp lý quan trọng để tăng cường hợp tác về dẫn độ tội phạm, tương trợ tư pháp hình sự trong đấu tranh phòng chống tội phạm xuyên quốc gia trong khu vực.

Kết thúc Hội nghị, Tư lệnh Cảnh sát 10 nước đã thông qua Thông cáo chung nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác Cảnh sát vì một ASEAN ổn định và phát triển. Hội nghị ASEANAPOL lần thứ 30 vào năm 2010 sẽ được tổ chức tại Campuchia và do Cảnh sát Quốc gia Campuchia đăng cai

Điểm nhấn của Khóa JASPOC 19 - nâng cao năng lực chỉ huy, lãnh đạo cảnh sát và năng lực đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia.

Sau Hội nghị ASEANAPOL 29, Khóa tập huấn JASPOC 19 (ASEAN Senior Police Officer’s Course 19) được tổ chức tại Học viện Cảnh sát nhân dân từ 14-27 tháng 03 năm 2010 tập trung vào hai chủ đề chính: nâng cao năng lực quản lý, chỉ huy, lãnh đạo cảnh sát và năng lực đấu tranh phòng chống các tội phạm xuyên quốc gia.

Theo đề nghị của Ban Thư ký ASEANAPOL, Cảnh sát Liên bang Ôxtrâylia (AFP) đã cử Ông Rudi Lammers, trợ lý Tư lệnh Cảnh sát liên bang cùng nhóm chuyên gia cao cấp của Học viện quản lý, lãnh đạo AFP sang giảng bài cho Lớp học.

Gần 30 học viên của 10 quốc gia trong khu vực đã tập trung về Học viện Cảnh sát nhân dân Việt Nam để tham dự khóa tập huấn. Tới dự tham dự Lễ khai giảng có Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Lê Thế Tiệm và nhiều cán bộ sỹ quan cao cấp thuộc Bộ Công an, đại diện Đại sứ quán các nước ASEAN tại Việt Nam, khóa tập huấn là một đóng góp của lực lượng CAND Việt Nam trong năm 2010 - năm Việt Nam đảm nhận chức vụ Chủ tịch ASEAN.

Ngoài các bài giảng lý thuyết về các kỹ năng lãnh đạo, quản lý, chỉ huy của lực lượng Cảnh sát AFP, các chuyên gia AFP còn báo cáo kinh nghiệm tổ chức điều hành các lực lượng trong vụ cháy rừng quy mô lớn tại tiểu bang Victoria và kinh nghiệm của Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan trong vụ giải quyết vụ sóng thấn Tsunami tại miền nam Thái Lan cách đây 2 năm.

Khóa tập huấn còn được nghe các chuyên gia Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc (UNODC) báo cáo về kinh nghiệm phòng chống ma túy trên thế giới và khu vực. Học viên 10 nước khong khu vực trao đổi kinh nghiệm của lực lượng Cảnh sát nước mình. Đoàn Cảnh sát Hoàng gia Malaysia báo cáo về kinh nghiệm phòng chống tội phạm lừa đảo trên biển; đoàn Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan báo cáo về kinh nghiệm đấu tranh phòng chống buôn lậu ma túy; đoàn Cảnh sát Hoàng gia Brunei Darussalam báo cáo về kinh nghiệm phòng chống tội phạm thương mại, ngân hàng và thẻ tín dụng; đoàn Cảnh sát quốc gia Singapore báo cáo về kinh nghiệm chống tội phạm mạng; đoàn Cảnh sát quốc gia Myanmar báo cáo cáo kinh nghiệm chống tội phạm sử dụng giấy tờ giả trong du lịch; đoàn Cảnh sát nhân dân CHDCND Lào báo cáo về chống lừa đảo xuyên quốc gia; đoàn Cảnh sát quốc gia Vương quốc Cămpuchia báo cáo về chống buôn lậu vũ khí; đoàn Cảnh sát quốc gia Philipin báo cáo về chống buôn bán người; đoàn Cảnh sát quốc gia Indonesia báo cáo về kinh nghiệm đấu tranh chống khủng bố; đoàn Cảnh sát nhân dân Việt Nam báo cáo về kinh nghiệm đấu tranh chống tội phạm ma túy.

Với tư cách là nước chủ nhà đăng cai Khóa tập huấn, các chuyên gia của Học viện Cảnh sát nhân dân, Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, Văn phòng INTERPOL Việt Nam đã trao đổi với các học viên lớp học về kinh nghiệm đào tạo cán bộ Cảnh sát tại Việt Nam, kinh nghiệm của Việt Nam trong phòng chống ma túy, phòng chống tội phạm buôn bán người, kinh nghiệm giáo dục và cải tạo phạm nhân. Các đại biểu tham quan Trại Phú Sơn 4, đơn vị hai lần được phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều danh lam thắng cảnh của Hà Nội và Việt Nam.

Với việc tổ chức thành công Hội nghị Tư lệnh Cảnh sát các nước ASEAN 29 và tổ chức Khóa tập huấn sỹ quan cao cấp cảnh sát các nước ASEAN lần 19 (JASPOC 19), lực lượng Công an nhân dân đã góp phần quan trọng trong việc đảm nhiệm nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN năm 2010.

Kim Liên