Trong không khí trầm hùng hàng vạn người dân trong đó có rất nhiều bạn trẻ cả nước đã thắp những ngọn nến và những nén hương thơm để tưởng nhớ đến những cô gái, chàng trai Việt Nam dũng cảm đã ngã xuống vì nền độc lập của nước bạn, để vun đắp nên tình hữu nghị chiến đấu đặc biệt keo sơn Việt - Lào.

Từ khi về công tác tại Học viện Cảnh sát nhân dân, trong 4 năm qua đây là lần thứ 3 tôi được các đồng chí lãnh đạo cử sang công tác tại CHDCND Lào. Do điều kiện công tác nên trước đây tôi có nhiều dịp sang thăm đất nước Triệu Voi xinh đẹp. Mặc dầu đã sang thăm nước bạn nhiều lần, nhưng mỗi lần sang thăm Lào trong tôi vẫn luôn dấy lên những tình cảm mới lạ, háo hức. Trước khi sang tham và làm việc tại Lào lần này, tôi đã đọc một bài viết đăng trên báo Quốc tế của Bộ Ngoại giao nước ta nói rằng: ở Lào không có nhiều danh lam thắng cảnh như nhiều nước, nước bạn đã phát triển nhiều nhưng vẫn còn nghèo, nhưng những ai đã đến Lào và làm việc với người Lào thì sẽ rất dễ dàng nhận ra một tài sản rất quý báu của người Lào, đó là tình bạn, tình đồng chí, tình người trong sáng, thuỷ chung.

Cảm nhận về sự đổi mới và phát triển của nước bạn được thấy rõ ngay khi mỗi lần chúng tôi đặt chân tới thủ đô Viên Chăn.

Đảng và Nhà nước Lào dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Chum Maly Xay Nha Xỏn và Thủ tướng Bủa Xỏn Búp Pha Văn rất quan tâm tới công tác an ninh, quốc phòng và coi đây là một nhiệm vụ rất quan trọng để xây dựng và phát triển đất nước, đạt mục tiêu mà nước bạn ghi rõ trên các văn bản pháp quy của Nhà nước Lào “ hoà bình- độc lập- dân chủ-thống nhất-phồn vinh”.

Đồng chí Lê Quý Vương, Trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục XDLL CAND và đoàn Việt Nam chụp ảnh lưu niệm cùng Thủ tướng nước CHDCND Lào Bua sỏn BúpPhavăn và Bộ trưởng Bộ An ninh CHDCND Lào Thong Băn Sẻng A Phòn tại Lễ Kỷ niệm 10 năm thành lập Học viện ANQG Lào

Do làm tốt công tác phòng ngừa, phát động nhân dân nên nước bạn rất thanh bình, trật tự an ninh khá tốt, được xếp loại quốc gia có an ninh tốt ở Châu Á và thế giới.

Một may mắn cho chúng tôi là đến thăm và làm việc tại CHDCND Lào đúng vào dịp Đảng, Nhà nước và nhân dân các bộ tộc Lào đang chuẩn bị chào đón và quyết tâm tổ chức thành công SEAGAMES lần thứ 25 sẽ diễn ra tại Thủ đô Viên Chăn vào đầu tháng 12 tới đây.

Đồng chí Thong Băn Sẻng A Phòn, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ An ninh CHDCND Lào khi tiếp xã giao Đoàn chúng tôi đã vui mừng thông báo những thành tựu kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước bạn.

CHDCND Lào có 5,5 triệu dân, nằm gần vùng Tam giác vàng, một trung tâm ma tuý lớn của thế giới. Từ hàng nghìn đời nay cây thuốc phiện đã trở thành quen thuộc với các bộ tộc Lào, từ người Mông, người Thái, Người Lào Lum, Lào Sủng, v.v... Với diện tích hàng chục nghìn hecta cây thuốc phiện, trong nhiều năm CHDCND Lào luôn bị coi là một trong những nước có diện tích trồng cây thuốc phiện của Châu Á và thế giới. Những năm gần đây nước bạn còn đang bị ảnh hưởng mạnh của ma tuý tổng hợp ATS như Amphetamin, Ecxtaxy. Tệ nạn ma tuý đã và đang gây ra cho xã hội Lào những hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy Chính phủ của Thủ tướng Bủa xỏn Búp Pha Văn đã đề ra những chính sách phòng chống kiên quyết hơn với tệ nạn ma tuý so với trước đây và đến năm 2009 này CHDCND Lào đã tuyên bố với thế giới xoá bỏ về cơ bản hoàn toàn diện tích trồng cây thuốc phiện.

Mặc dù ở Lào chỉ có một tuần, đi thăm nước bạn cũng chưa được nhiều, nhưng những ngày ở thủ đô Viên Chăn, tỉnh Viên Chăn và các địa phương khác chúng tôi luôn cảm nhận được những thành quả đổi mới của nước bạn, cảm nhận được những tình cảm quý báu của tình hữu nghị đặc biệt Lào-Việt .

Nếu như vào năm 1999 sang dự Hội nghị MOU phòng chống ma túy các nước tiểu vùng sông Mê Koong, thủ đô nước bạn còn thiếu điện, hàng hoá ít, mới chập tối là đường phố tối om, đường phố ít xe cộ thì 10 năm sau, năm 2009 này Viên Chăn đã thực sự đổi mới. Sân bay quốc tế Wattay đã được xây dựng mới, nước bạn đã mua và thuê các máy bay mới của Pháp hiện đại. Đường phố Viên Chăn xe ô tô nhiều hơn Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Hầu hết lãnh đạo các cấp của nước bạn đều có xe ô tô riêng tự lái đi làm. Nhiều công trình mới đã được xây dựng như Nhà máy thuỷ điện Nam Ngum, CASINO và Khu giải trí liên hợp Dasavanth Nam Ngum liên doanh giữa một Công ty bạn với Tập toàn CASINO Malaysia, Cầu hữu nghị Lào-Thái Lan nối thủ đô Viên Chăn với tỉnh Noong Khai của Thái Lan, tuyến đường xuyên Á 13 chạy từ biên giới Trung Quốc qua Lào sang Thái Lan. Bên bờ sông Mêkông ở thủ đô Viên Chăn trong những năm vừa qua đã xây dựng và đưa vào sử dụng một Khách sạn 5 sao liên doanh giữa một công ty của Vân Nam (Trung Quốc) với Lào. Với sự giúp đỡ của Chính phủ Việt Nam, Bảo tàng Cayson Phomvihan đã được khánh thành, v.v... Đặc biệt với sự cố gắng cao độ một Khu Liên hợp thể thao phục vụ SEAGAMES 25 đã hoàn thành bao gồm một sân golf 36 lỗ trị giá 36 triệu USD, 01 sân vận động lớn có sức chứa 2 vạn người và đầy đủ các khu thi đấu khác. Với sự giúp đỡ của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai của Việt Nam, một quần thể nhà cao tầng dành cho các vận động viên cũng đã hoàn thành và dự kiến sau SEAGAMES 25 sẽ bàn giao cho Đại học Quốc gia Lào làm ký túc xá sinh viên.

Đến thăm và làm việc với các đồng chí Lào, đến đâu chúng tôi cũng gặp lại những người đồng chí, những người bạn cũ. Phần lớn các đồng chí lãnh đạo các ban, ngành của nước bạn đều đã học tập hoặc có thời gian công tác ở Việt Nam. Đồng chí Thong Băn, Bộ trưởng Bộ An ninh, Thiếu tướng Xổm Xúc Tổng cục trưởng Cảnh sát, Thiếu tướng Vilay Giám đốc Học viện An ninh quốc gia, Đại tá Đuông Pi, Phó Tổng cục trưởng Chính trị, Đại tá Bun Thiêng, Giám đốc Công an Thủ đô Viêng Chăn, v.v... đều nhắc nhiều kỷ niệm đẹp về Việt Nam. Thiếu tướng Vilay Giám đốc Học viện An ninh quốc gia Lào đã kể cho Đoàn chúng tôi những kỷ niệm đẹp về Việt nam, về những ngày đầu năm 1995 mới thành lập Học viện, nước bạn còn bao thiếu thốn. Nhưng với sự giúp đỡ của các chuyên gia giáo dục của Bộ Công an Việt nam, Học viện bạn đã vượt qua các khó khăn, thiếu thốn ban đầu. Đến nay sau 14 năm ra đời và hoạt động, Học viện bạn đã có được một cơ ngơi khá khang trang. Chỉ riêng khuôn viên Học viện rộng 108 ha đã cho thấy các bạn Lào quả là người biết nhìn xa, trông rộng, có được một khuôn viên Nhà trường đạt chuẩn quốc tế. Đến nay Học viện bạn đã có nhiều khoá đại học tốt nghiệp nhiều chuyên ngành nghiệp vụ an ninh, cảnh sát. Với sự giúp đỡ của các đồng chí Việt Nam, Học viện bạn đã mở được 2 khóa đào tạo Thạc sỹ và 5 chuyên ngành đại học mới phục vụ công tác đấu tranh bảo vệ an ninh, trật tự của CHDCND Lào.

Phần lớn các đồng chí trong đoàn của chúng tôi lần đầu tiên đến thăm và làm việc tại Lào, các anh rất cảm động khi được các các thiếu nữ Lào mời múa Lăm vông. Trong tiếng nhạc Lăm vông, các bạn Lào và Việt Nam cùng hát những bài ca truyền thống Hà Nội-Viên Chăn, Cô gái Sầm Nưa, Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây,v.v.

Những ngày ở thăm và làm việc ở CHDCND Lào chúng tôi đã gặp lại khá nhiều học sinh cũ đã từng học tập tại các Nhà trường Công an Việt Nam trong đó có Học viện Cảnh sát nhân dân. Nay các anh đang giữ nhiều cương vị rất quan trọng trong Bộ Công an Lào. Ngành Công an nước bạn rất coi trọng trí thức. Tất cả các cán bộ sau khi bảo vệ luận án Thạc sỹ, tiến sỹ về nước đều được thăng cấp bậc hàm và bổ nhiệm chức vụ mới. Tiến sỹ Băn Thau, trưởng Khoa của Học viện An ninh quốc gia Lào sau khi bảo vệ thành công Luận án Tiến sỹ về nước đã được bổ nhiệm chức vụ Phó Cục trưởng Cục cảnh sát điều tra. Hai tân Thạc sỹ được trao bằng lần này cũng được bổ nhiệm chức vụ cao hơn tại Công an Thủ đô Viêng Chăn và Công an tỉnh Xaynhabuly.

Có đồng chí sau khi học tập ở Việt nam về đã anh dũng chiến đấu và hy sinh. Trung tá Bun Phenh Bucpha, Phó Cục trưởng Cục điều tra án ma tuý Bộ Công an Lào là một trong số này. Năm 2004 tại Học viện Cảnh sát Nhân dân Hà Nội anh đã bảo vệ thành công Luận án tiến sỹ Luật học của mình với kết quả xuất sắc. Sau khi về nước cấp trên đã điều anh đến công tác tại một đơn vị mũi nhọn. Đầu năm 2005, anh và các đồng chí Lào đã tiến hành điều tra, bắt giữ một băng nhóm tội phạm ma tuý quốc tế lớn có liên quan tới nhiều nuớc trong khu vực. Do bị bọn tội phạm chống trả quyết liệt nên anh đã anh dũng hy sinh khi chưa kịp nhận tấm bằng tiến sỹ của mình. Năm 2005 khi tháp tùng đồng chí Thiếu tướng Lê Quý Vương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục xây dựng lực lượng Công an nhân dân (nay là Trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục Xây dựng lực lượng Công an nhân dân) sang dự lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Học viện An ninh quốc gia Lào, đến gia đình thắp hương cho người học trò cũ, chúng tôi đã động viên chị Bun Phênh và các cháu. Lúc đó các cháu chưa biết nói tiếng Việt. Để tri ân người liệt sỹ Công an dũng cảm, Bộ An ninh nước bạn đã cử 01 con gái của anh sang Việt Nam học tập hệ thiếu sinh quân để đào tạo nguồn lâu dài. Tháng 5 vừa qua, trong chuyến đi công tác lên Thái Nguyên cùng đồng chí Thiếu tướng Xổm Xúc, Tổng cục trưởng Cảnh sát nước bạn, chúng tôi đã gặp lại con gái của liệt sỹ Bun Phênh. Cháu ngoan, học giỏi và đã nói thạo tiếng Việt.

Ở tỉnh Viêng Chăn cũng vậy, phần lớn các đồng chí lãnh đạo Công an tỉnh cũng đều đã học tập ở Việt Nam. Giám đốc Công an tỉnh, Tiến sỹ Khăm Mạo cũng đã bảo vệ thành công luận án tiến sỹ tại Học viện CSND. Đến thăm huyện Văng Viêng, một điểm du lịch nổi tiếng của Lào và của tỉnh Viêng Chăn, chúng tôi càng cảm thông cho những khó khăn của các cán bộ Công an nước bạn. Tuy chỉ là một huyện miền núi nhưng Văng Viêng có tới hơn 100 điểm du lịch và trung bình mỗi ngày đón từ 250-300 khách du lịch nước ngoài. Thị trấn huyện đầy ắp người nước ngoài đến du lịch sinh thái, chèo thuyền, câu cá, thăm quan các hang động và danh lam thắng cảnh của địa phương. Nhiều vấn đề quản lý phức tạp cũng bắt đầu từ đây. Đồng chí Coong Xỉ, Bí thư kiêm Chủ tịch huyện Văng Viêng cho biết nhờ du lịch và phát triển sản xuất mà GDP của huyện ngày càng tăng và năm 2008 vừa qua đã đạt hơn 800 UDS trên đầu người.

Trong bữa cơm tiếp đoàn trong một nhà hàng cạnh sân bay quân sự của Mỹ cũ tại thị trấn Văng Viêng, đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch huyện, đồng chí Trưởng Công an huyện và các đồng chí Lào cùng chúng tôi ôn lại chuyện cũ, những kỷ niệm mà các anh thời trai trẻ đã gắn bó ở Việt Nam. Những kinh nghiệm đổi mới của Việt Nam vừa qua đã và đang được các bạn Lào nghiên cứu, tham khảo áp dụng trong quá trình xây dựng đất nước Lào giàu mạnh. Lúc rời tỉnh Viêng Chăn thật là cảm động khi gần như toàn bộ Ban lãnh đạo Công an tỉnh từ đồng chí Giám đốc, các đồng chí Phó Giám đốc và các Phòng ban của Công an tỉnh đều có mặt để tiễn đoàn chúng tôi về Viên Chăn.

Đi theo đường lối của Chủ tịch Cayson Phomvihan, dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, CHDCND Lào đã ngày càng lớn mạnh, đóng vai trò xứng đáng trong khu vực và thế giới. Tình hữu nghị chiến đấu keo sơn đặc biệt Việt nam- Lào ngày càng bền chặt.

Dù ở cửa khẩu cầu hữu nghị Lào-Thái Lan ở thủ đô Viên Chăn, dù ở khu du lịch Nam Ngum nổi tiếng thuộc tỉnh Viên Chăn hay ở khu vực cửa khẩu Xavanakhet, ở đâu chúng tôi cũng bắt gặp những nụ cười hiền hậu, thái độ ân cần, lễ độ của người dân Lào, đặc biệt là các cô gái Lào. Các đồng chí đã từng sang công tác ở Lào đều nhận xét rằng trật tự an ninh của nước bạn rất tốt, trật tự an toàn giao thông tốt hơn Việt Nam. Tuy rất nhiều ô tô trên đường phố nhưng xe cộ đi thành hàng lối ngăn nắp, người điều khiển giao thông ít khi bóp còi xin dường và đặc biệt nếu xảy ra va chạm, tại nạn giao thông trên đường, người Lào chỉ cười giảng hoà, xin lỗi nhau chân thành, không hề cãi vã nhau trên đường phố. Đại tá Văn Hương, Phó Chánh Văn phòng Bộ An ninh Lào cho biết phần lớn dân Lào theo đạo Phật vì vậy người Lào hiền lành, tử tế, sống thuỷ chung có trước sau, luôn lấy ''từ bi hỷ xả'' làm điều tâm niệm. Nước bạn có nhiều ma tuý nhưng chính người dân Lào lại nghiện ma tuý rất ít so với các nước khác.

Đoàn Học viện Cảnh sát nhân dân thăm Sân vận động Seagames 25, Viêngchăn tháng 7/2009

Hà nội-Viên Chăn tháng 8-2009

GS.TS Nguyễn Xuân Yêm