Cũng theo Hồ Chí Minh, “công tác dân vận” là công việc của toàn bộ hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng tiến hành tập hợp vận động, đoàn kết nhân dân, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chương trình kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh vào cuộc sống, góp phần xây dựng sự đồng thuận xã hội, thực hiện thắng lợi đường lối cách mạng của Đảng.

  Hồ Chủ tịch nhấn mạnh: “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém, dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng vai trò, vị trí và khẳng định tầm quan trọng của công tác dân vận. Quan điểm của Đảng về công tác dân vận được thể hiện xuyên suốt và thống nhất từ Cương lĩnh chính trị, văn kiện đại hội, các nghị quyết chuyên đề của Trung ương, quy chế, quy định… cùng sự vận dụng phù hợp theo từng thời kỳ cách mạng.

Trong giai đoạn hiện nay, các quan điểm đó được thể hiện tập trung, đầy đủ nhất ở Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03-6-2013 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ bảy (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”. Nghị quyết khẳng định quan điểm: (1) cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; nhân dân là chủ. (2) Động lực thúc đẩy phong trào nhân dân là phát huy quyền làm chủ, đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân; kết hợp hài hòa các lợi ích; quyền lợi phải đi đôi với nghĩa vụ công dân; chú trọng lợi ích trực tiếp của người dân; huy động sức dân phải đi đôi với bồi dưỡng sức dân; những gì có lợi cho dân thì hết sức làm, nhưng gì có hại cho dân thì hết sức tránh. (3) Phương thức lãnh đạo công tác dân vận của Đảng phải gắn liền với công tác xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải gương mẫu để nhân dân tin tưởng, noi theo. (4) Công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể nhân dân, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Trong đó, Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt. (5) Nhà nước tiếp tục thể chế hóa có chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ thành quy chế, quy định để các tổ chức trong hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang thực hiện công tác dân vận; các hình thức tập hợp nhân dân phải phong phú, đa dạng, khoa học, hiệu quả.

Từ khái niệm dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03-6-2013 đã chỉ rõ “đối tượng của công tác dân vận là tất cả đảng viên, cán bộ, công chức, người lao động, đoàn viên, hội viên, lực lượng vũ trang và nhân dân”.

Trực thuộc Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương là đảng bộ các cơ quan tham mưu giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương; các cơ quan của Quốc hội và Văn phòng Chủ tịch nước; các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan trực thuộc Chính phủ; các đơn vị sự nghiệp Trung ương; cơ quan trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; cơ quan trung ương của các hội, liên hiệp hội và một số tổ chức xã hội, xã hội - nghề nghiệp. Các tổ chức đảng thuộc Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương là bộ phận cấu thành quan trọng và là hạt nhân chính trị trong cơ quan, đơn vị ở Trung ương; là cầu nối giữa Đảng với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Tổ chức đảng cơ sở trong cơ quan, đơn vị trực tiếp lãnh đạo cán bộ, đảng viên và người lao động thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần quan trọng trong việc đưa chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống.

“Dân” với ý nghĩa là đối tượng của công tác dân vận của Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương, được hiểu là tất cả mọi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, đoàn viên, hội viên các tổ chức quần chúng trong các cơ quan Trung ương. Hiểu đúng như thế sẽ hạn chế được tình trạng có không ít đảng viên, cán bộ trong Đảng bộ Khối nhận thức không đúng rằng ở các cơ quan Trung ương không có dân, do vậy Đảng bộ Khối không cần thực hiện công tác dân vận, vì cho rằng công tác dân vận là công tác vận động người ngoài Đảng. Nếu đảng viên, cán bộ trong Đảng bộ Khối nhận thức đúng đắn về trách nhiệm chính trị của bản thân và tổ chức đối với công tác dân vận thì rõ ràng sẽ ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động công tác dân vận trong toàn Đảng bộ Khối.

Với đặc điểm của các tổ chức đảng và đảng viên, quần chúng ở các cơ quan, đơn vị như vậy, có thể thấy đối tượng để thực hiện dân vận trong Đảng bộ Khối là tất cả mọi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, đoàn viên, hội viên các tổ chức quần chúng trong các cơ quan Trung ương; đó cũng chính là các đối tượng mà công tác dân vận của Đảng ủy Khối trực tiếp hướng đến.

Mặt khác, với đặc thù của Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương là một đảng bộ bao gồm các tổ chức đảng và đảng viên ở các cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội Trung ương, kết quả việc tăng cường, đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác dân vận không chỉ có ý nghĩa thiết thực trong Đảng bộ mà còn góp phần quan trọng trong việc củng cố, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, góp phần quan trọng xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc và niềm tin của nhân dân cả nước với Đảng và với chế độ. Nếu mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng bộ Khối đều gương mẫu trong công tác và lối sống, đều thấm nhuần quan điểm “lấy Dân làm gốc”, “hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân”, công tác dân vận của Đảng bộ Khối được thực hiện có hiệu quả, sẽ góp phần quan trọng vào việc tham mưu chủ trương, chính sách hợp lòng dân, gián tiếp góp phần quan trọng vào hiệu quả công tác dân vận trên cả nước.

Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03-6-2013 Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) đã xác định rõ “Công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể nhân dân, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang”.

Như vậy, có thể thấy, lực lượng làm công tác dân vận là: đối với tập thể gồm (1) các cấp ủy và tổ chức đảng, (2) lãnh đạo cơ quan, đơn vị, (3) các tổ chức đoàn thể. Đối với cá nhân, lực lượng làm công tác dân vận là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể chính trị - xã hội. Xác định rõ chủ thể của công tác dân vận sẽ giúp các cấp ủy đảng và các tổ chức đoàn thể trong các cơ quan, đơn vị nhận thức đầy đủ trách nhiệm cũng như vai trò trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác dân vận.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, phương pháp công tác dân vận có ba việc quan trọng để thực hiện, đến nay vẫn còn nguyên giá trị, đó là: tuyên truyền cho dân, gương mẫu trước dân và quan tâm giải quyết lợi ích của dân.  

- Thứ nhất là tuyên truyền cho dân, tức là làm cho dân biết, dân hiểu, dân tin, dân làm theo. Trong quan niệm của mình về dân vận, Hồ Chí Minh yêu cầu người làm dân vận phải giải thích cho quần chúng nhân dân hiểu được việc đảng, đoàn thể vận động họ làm là có lợi cho họ và là nhiệm vụ của họ, họ phải hăng say thực hiện. Mục đích của những người cộng sản chân chính vận động nhân dân làm cách mạng là nhằm mang lại lợi ích cho nhân dân. Song, để nhân dân có thể một lòng đi theo Đảng, khi mà những lợi ích đối với họ không những chưa có ngay trước mắt mà còn phải đương đầu với gian khổ, hy sinh thì cần phải tuyên truyền, giải thích để nhân dân hiểu, thấy được lợi ích lâu dài của sự hy sinh, gian khổ khi làm cách mạng mà dấn thân làm theo. Hiểu và thấy được lợi ích chính đáng mà họ được thụ hưởng khi cách mạng thành công thì chắc chắn họ sẽ một lòng theo Đảng, xả thân vì sự nghiệp của họ, do họ và vì họ. Thực tế cách mạng nước ta hơn 80 năm dưới ngọn cờ của Đảng đã minh chứng, một khi đường lối đúng, dân vận khéo, cán bộ tận tụy, trong sáng, vì dân vì nước nêu gương thì nhân dân một lòng một dạ theo Đảng, bảo vệ Đảng, bảo vệ cách mạng.

- Thứ hai là gương mẫu trước dân, vì theo Người “một tấm gương sống còn có giá trị hơn 100 bài diễn văn tuyên truyền”. Khi nói về Đảng Cộng sản Việt Nam, Hồ Chí Minh khẳng định: Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là của giai cấp công nhân, vừa là của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Muốn vận động được dân, nhân dân, cả dân tộc, Đảng phải: vừa là đạo đức, vừa là văn minh; Đảng Cộng sản phải tiêu biểu cho trí tuệ, danh dự, lương tâm của dân tộc và thời đại; Đảng phải thực sự đoàn kết nhất trí; được nhân dân thừa nhận.

Muốn dân vận có kết quả tốt, bên cạnh nội dung và phương pháp tuyên truyền, vận động thì đòi hỏi đạo đức, năng lực của mỗi đảng viên, cán bộ. Cán bộ, đảng viên phải làm gương trong sáng, không vun vén cho riêng mình, coi lợi ích cho dân là lợi ích cho mình, sống được dân yêu thương, quý trọng; phải xứng đáng tiên phong trong mọi công việc, giải quyết tốt những vấn đề thuộc về trách nhiệm của người cán bộ, đảng viên. Nhân dân trọng đức, nể tài đảng viên, cán bộ là nguyên nhân căn bản làm nên thành công của công tác dân vận.

- Thứ ba là quan tâm và giải quyết lợi ích của dân. Công tác dân vận phải gắn liền với việc quan tâm và giải quyết lợi ích của nhân dân “việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”.

Nghị quyết số 08B-NQ/HNTW ngày 27-3-1990 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa VI) đã xác định quan điểm “công tác quần chúng là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể. Công tác quần chúng không chỉ là trách nhiệm của các đoàn thể, mà còn là trách nhiệm của các tổ chức khác trong hệ thống chính trị, có phối hợp với nhau dưới sự lãnh đạo của Đảng. Mọi cán bộ, đảng viên, nhân viên nhà nước đều phải làm công tác quần chúng theo chức trách của mình”. Đảng ta là Đảng cầm quyền, thực hiện cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”. Đảng lãnh đạo thông qua Nhà nước, chính quyền, mọi chủ trương, đường lối của Đảng đều phải được Nhà nước thể chế hóa thành chính sách, pháp luật để vận động các tổ chức và nhân dân thực hiện với mục đích duy nhất là phục vụ nhân dân. Do các quan hệ hành chính của nhân dân đều thông qua chính quyền nên để phần lớn các quyền lợi của người dân đều do chính quyền bảo đảm thực hiện. Nghĩa là, nếu chính quyền thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình đối với nhân dân, giải quyết tốt các quyền lợi chính đáng của người dân thì công tác dân vận đã được bảo đảm thực hiện một cách cơ bản.

Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03-6-2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) đã bổ sung thêm, xác định rõ và làm sâu sắc vai trò, trách nhiệm của tổ chức và cá nhân trong cả hệ thống chính trị, cơ chế thực hiện công tác dân vận, đó là quan điểm “Công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể nhân dân, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Trong đó, Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt”. 

Nghị quyết số 25-NQ/TW đã đề ra bảy nhóm nhiệm vụ và giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới. Đối với các cấp ủy, có thể cụ thể hóa thành tám nội dung như sau:

Một là, tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức cán bộ, tập trung giải quyết kịp thời, có hiệu quả những bức xúc chính đáng của nhân dân. Chú trọng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, nhất là điều kiện sống, lao động, học tập, sáng tạo, nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe. Tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, tạo điều kiện để nhân dân phát huy đầy đủ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.

Kiên trì thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về xây dựng Đảng. Thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng; ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Thực hiện tốt quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, quy định để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Hai là, tăng cường, phát huy vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải hiểu dân, gương mẫu, tận tuỵ với công việc, nói đi đôi với làm để nhân dân tin tưởng, noi theo. Chú trọng việc nhân rộng các nhân tố mới, các điển hình tiên tiến, gương người tốt việc tốt trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Ba là, tăng cường lãnh đạo công tác thông tin, tuyên truyền, phát huy sức mạnh tổng hợp của cơ quan thông tin đại chúng. Chú trọng việc định hướng và quản lý các phương tiện thông tin đại chúng; phát huy sức mạnh của dư luận xã hội lành mạnh. Chủ động đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, kích động của các thế lực thù địch.

Bốn là, tăng cường công tác dân vận của cơ quan nhà nước. Tăng cường đối thoại, tiếp xúc trực tiếp với nhân dân và giải quyết kịp thời các vấn đề bức xúc và các đơn, thư khiếu tố của nhân dân. Xây dựng và thực hiện phong cách “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”. Các cơ quan nhà nước, nhất là những ngành, cơ quan, đơn vị có quan hệ trực tiếp với nhân dân cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, chấn chỉnh thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Làm tốt công tác thanh tra nhân dân, công tác hòa giải ở cơ sở; thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

Năm là, tăng cường lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, đẩy mạnh phong trào thi đua “Dân vận khéo” và các phong trào thi đua khác cùng với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội tăng thêm tính tự chủ, chủ động hơn trong hoạt động, để gần dân, sát dân hơn. Phát triển các tổ chức quần chúng theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản và tự trang trải trên cơ sở pháp luật. Nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chức đoàn thể, đoàn viên, hội viên.

Sáu là, tăng cường sự phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội với các hội quần chúng, chính quyền, lãnh đạo cơ quan, lực lượng vũ trang trong công tác dân vận.

Bảy là, tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Có cơ chế, chính sách thu hút người có năng lực, có uy tín, có kinh nghiệm làm công tác dân vận; khắc phục tình trạng đưa cán bộ phẩm chất, năng lực yếu kém và không có uy tín về làm công tác dân vận.

Tám là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và giám sát việc thực hiện công tác dân vận. Thường xuyên phối hợp, kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình triển khai thực hiện; đồng thời theo dõi, kiểm tra việc thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác dân vận. Xác định công tác vận động và chăm lo lợi ích của nhân dân là một trong những nội dung chủ yếu trong hoạt động của mình.

BBT