Trường Sĩ quan Phòng hóa là cơ quan đầu ngành đào tạo, bồi dưỡng tổng hợp đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật hoá học cho lực lượng vũ trang nhân dân, quốc tế và nghiên cứu khoa học (NCKH). Hiện nay, Nhà trường đang trong giai đoạn đầu xây dựng và thực hiện đề án “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư”. Vì vậy, việc hoạch định, đề ra các chủ trương, biện pháp căn bản, toàn diện tiếp cận, áp dụng thành tựu của cuộc CMCN 4.0 nhằm nâng cao chất lượng trong GD-ĐT cho các đối tượng là một đòi hỏi tất yếu. Trong đó, vấn đề có ý nghĩa quyết định, cốt lõi là nhân tố con người, xây dựng nguồn lực chất lượng cao - nguồn nhân lực của thời kỳ CMCN 4.0. Đó là vấn đề đã và đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng ủy, BGH Nhà trường.
Những năm qua dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường Sĩ quan Phòng hóa, đội ngũ giảng viên của Nhà trường cơ bản đáp ứng tốt với mục tiêu, yêu cầu đào tạo; đội ngũ giảng viên trẻ được bổ sung và tăng cường đồng thời được đào tạo cơ bản, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có nhiệt huyết và lòng yêu nghề, có khả năng tiếp thu nhanh tri thức khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại vào tổ chức quá trình dạy học. Mặt khác, Nhà trường đã có nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ, mang tính đột phá nhằm không ngừng nâng cao chất lượng GD-ĐT, NCKH. Như khâu xây dựng kế hoạch, công tác kiện toàn, bồi dưỡng nâng cao năng lực toàn diện cho đội ngũ giảng viên về mọi mặt; tổ chức cho giảng viên đi thực tế tại các đơn vị trên các cương vị để đúc rút kinh nghiệm làm cơ sở phục vụ giảng dạy.
Tuy nhiên, sự tác động của CMCN 4.0 đối với sự phát triển của vũ khí trang bị cũng như sự phát triển nhiệm vụ của Bộ đội Hóa học trong tình hình mới đã và đang đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc nâng cao chất lượng các mặt công tác nói chung, công tác GD-ĐT, NCKH nói riêng. Do đó, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu CMCN 4.0 là hết sức cần thiết. Trước yêu cầu cấp thiết đó, Nhà trường đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên cụ thể như sau:
Thứ nhất, tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức cho cán bộ giảng viên về sự tác động của cuộc CMCN 4.0 trong giáo dục, đào tạo
Đây là nội dung hết sức quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, kết quả hoạt động giảng dạy. Từ đó, giúp cho đội ngũ cán bộ giảng viên có nhận thức đúng, đầy đủ về cuộc CMCN 4.0 và sự tác động của nó đến lĩnh vực quân sự cũng như công tác GD-ĐT. Ở các Khoa đã thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về nâng cao chất lượng giảng dạy và NCKH, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Bên cạnh đó, chú trọng bồi dưỡng kỹ năng tiếp nhận, vận dụng khoa học công nghệ vào quá trình giảng dạy và NCKH. Đặc biệt, đã áp dụng các ưu thế về công nghệ số, mạng xã hội để làm phong phú hình thức, phương pháp giảng dạy.
Thứ hai, thực hiện tốt công tác quy hoạch, tuyển chọn đội ngũ giảng viên theo hướng chuẩn hóa
Đội ngũ giảng viên của Nhà trường là nguồn nhân lực quan trọng trong đào tạo Sĩ quan chỉ huy kỹ thuật Hóa học và nhân viên chuyên môn. Việc quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên nhằm bảo đảm duy trì đủ về số lượng, chất lượng theo yêu cầu, đáp ứng được mục tiêu GD-ĐT của Nhà trường. Tuyển chọn đội ngũ giảng viên đủ theo số lượng, đảm bảo chất lượng nhất là phải bảo đảm các tiêu chuẩn chuyên môn phù hợp với chuyên ngành của từng khoa trong đó chú trọng các khoa đặc thù và chuyên ngành. Đề cao vai trò chủ động của các bộ môn, Khoa trong việc đánh giá, thẩm định tuyển chọn giảng viên. Việc quy hoạch, tuyển chọn giảng viên theo hướng chuẩn hóa nhằm đáp ứng yêu cầu CMCN 4.0 cần phải đạt được: Chuẩn về kiến thức chuyên môn; chuẩn về năng lực giảng dạy; chuẩn về năng lực NCKH; chuẩn về năng lực quản lý; chuẩn về đạo đức nghề nghiệp. Cùng với đó, việc sử dụng giảng viên phải mang tính chiến lược, bao gồm cả việc sử dụng, bổ nhiệm trong hiện tại và cả định hướng sử dụng tiếp theo trong tương lai. Phát huy sự chủ động trong việc bố trí, sắp xếp, giao nhiệm vụ trực tiếp cho từng giảng viên theo cách tiếp cận thông qua việc sử dụng giảng viên phù hợp với năng lực, sở trường, hiệu quả công việc của từng giảng viên.
Làm tốt công tác xây dựng, tạo nguồn cán bộ, giảng viên, tập trung đối với giảng viên có trình độ chuyên môn tốt, có khả năng sư phạm để bổ sung lực lượng, bảo đảm tính kế cận, kế tiếp hợp lý cho các bộ môn. Bên cạnh đó, luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ, giảng viên của các Khoa được đi đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng ở các cơ sở trong và ngoài quân đội, đi nước ngoài, thực tế ở đơn vị cơ sở…Hiện nay, đội ngũ giảng viên của Nhà trường 100% có trình độ đại học trở lên, có 08 tiến sĩ quân sự, trên 50% có trình độ thạc sĩ.
Thứ ba, tăng cường bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên, tích cực đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho giảng viên
Trên cơ sở đánh giá, phân tích năng lực chuyên môn của đội ngũ giảng viên để xác định nhu cầu và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nhằm bổ sung, hoàn thiện hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp theo chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo, đáp ứng mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường trong CMCN 4.0. Việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên, đặc biệt là giảng viên mới là việc hết sức quan trọng, hoạt động này có thể được diễn ra bằng nhiều hình thức khác nhau. Ngoài việc mỗi giảng viên nêu cao tinh thần chủ động tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn, các khoa cũng thường xuyên bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên với nhiều hình thức, phương pháp phong phú như: Tổ chức thông qua bài giảng, giảng thử, giảng mẫu cho các giảng viên trong Khoa theo các nội dung chuyên sâu về phương pháp giảng dạy, kỹ năng xử lý tình huống, nghiệp vụ sư phạm, cũng như về kiến thức chuyên môn đối với từng môn học. Trong đó, đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của các bộ môn trong các hoạt động phương pháp nhằm giúp giảng viên đổi mới phương pháp giảng dạy, rèn luyện, nâng cao tay nghề sư phạm.
Trong giảng dạy, luôn đặt ra yêu cầu cao với khoa, bộ môn và từng giảng viên. Công tác chuẩn bị bài giảng, kế hoạch giảng bài luôn đầy đủ, chu đáo. Các phương pháp giảng dạy mới, tiên tiến được đội ngũ giảng viên cập nhật, bổ sung kịp thời, áp dụng vào quá trình giảng dạy. Công tác thông qua bài giảng, dự giờ, giảng phương pháp, bình giảng luôn được Nhà trường, các Khoa duy trì có nền nếp. Trong quá trình giảng dạy, thường xuyên cập nhật kiến thức mới; nội dung giảng dạy phải gắn chặt và phù hợp với yêu cầu thực tiễn của đơn vị, đồng thời phải kết hợp liên thông được với kiến thức từ các môn học khác, sử dụng đa dạng các phương pháp dạy học theo nguyên tắc “lấy người học làm trung tâm”, giảm tải tối đa giờ giảng trên lớp để người học có thời gian tự học và tự nghiên cứu.
Để tiếp cận những tri thức khoa học và công nghệ tiên tiến do sự phát triển của CMCN 4.0 mang lại, không thể không thông thạo ngoại ngữ. Ngoại ngữ là phương tiện hữu ích để giúp chúng ta tiếp nhận những thành tựu mà cuộc CMCN 4.0 mang lại. Đây là điều cần thiết để giảng viên hội nhập với xu hướng kết nối toàn cầu, hội nhập với giáo dục đại học thế giới. Vì thế mỗi giảng viên cần học tập, nâng cao trình độ ngoại ngữ phục vụ vào quá trình tiếp thu, lĩnh hội những thành tựu vĩ đại mà nhân loại đã tìm ra, góp phần nâng cao, đổi mới phương pháp giảng dạy của đội ngũ giảng viên.
Để nâng cao năng lực ngoại ngữ, chủ động tạo điều kiện cho giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng hàng năm do Nhà trường tổ chức, cùng với đó có cơ chế khuyến khích, động viên các đồng chí có khả năng tự tham gia các khóa học tại các trung tâm, tạo ra môi trường tự học ngoại ngữ bằng nhiều hình thức. Vì vậy đến nay nhiều đồng chí giảng viên có trình đội tiếng Anh tương đối tốt, có khả năng giao tiếp, tìm kiếm tài liệu hỗ trợ cho quá trình giảng dạy.
Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng trong dạy học
Đây là nội dung hết sức quan trọng, có áp dụng và vận dụng tốt thành tựu của cuộc CMCN 4.0 là cơ sở để nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật số, công nghệ mô phỏng áp dụng vào trong quá trình giảng dạy. Mô phỏng trên máy tính có khả năng cung cấp một khối lượng kiến thức tổng hợp và sâu sắc hơn nhiều so với chỉ dùng giáo trình, tài liệu. Các bài giảng có ứng dụng công nghệ mô phỏng kết hợp với các phương tiện nghe, nhìn hiện đại sẽ tạo cho học viên nhiều hứng thú. Nó huy động tối đa khả năng nhận thức của học viên; tất cả các cơ quan cảm giác cùng với bộ não hợp thành một hệ thống để nhận thức nội dung bài học. Sẽ rất có hiệu quả khi giảng viên khai thác, sử dụng các phần mềm tiện ích để: Mô phỏng tác dụng, tính năng, cấu tạo, nguyên lý sử dụng các trang bị khí tài; tổ chức vận hành sử dụng trong tổ, tiểu đội. Nhất là các trang bị khí tài mới được trên cấp và chỉ được trang bị ở các Trung tâm ứng cứu KPSC hóa chất độc, xạ, hạt nhân của Binh chủng. Thay vì phải tổ chức bảo đảm rất phức tạp, sử dụng phần mềm mô hình, mô phỏng có thể mô tả rất chi tiết hệ thống, phương tiện, thiết bị, con người, từng hoạt động... Khi dạy học có ứng dụng công nghệ mô phỏng, học viên sẽ được trải nghiệm gián tiếp. Qua những trải nghiệm đó, phát triển ở học viên kiến thức và kỹ năng, từ đó hình thành thái độ, trách nhiệm, kích thích sự hăng say trong học tập. Để có được những năng lực này, các bộ môn, giảng viên các khoa nhất là các khoa chuyên ngành cần phải xác định đó là một nhiệm vụ và cụ thể hóa trong kế hoạch công tác, xác định các biện pháp thực hiện phù hợp với từng bộ môn, từng khoa. Do đó, đã chú trọng bồi dưỡng năng lực tin học, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng cho đội ngũ cho giảng viên.
Tóm lại, đứng trước yêu cầu của sự tác động mạnh mẽ, sâu rộng của CMCN 4.0, chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Sĩ quan Phòng hóa phải được nâng lên 1 tầm cao mới đáp ứng tốt nhiệm vụ và yêu cầu GD-ĐT, NCKH trong thời đại cuộc CMCN 4.0. Thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên sẽ góp phần quan trọng nâng cao chất lượng các mặt công tác nói chung, công tác GD-ĐT nói riêng, từ đó từng bước đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”, góp phần xây dựng Binh chủng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”./.