Tham dự Tọa đàm khoa học có các đại biểu, nhà khoa học: TS Lê Thị Hoàng Thanh - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật kinh tế, dân sự - Bộ Tư pháp; Đồng chí Thượng tá Nguyễn Bình Ngọc - Phó Trưởng Công an quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Cùng tham dự có đại diện lãnh đạo các đơn vị chức năng thuộc Học viện, tập thể lãnh đạo, cán bộ, giảng viên Khoa Luật, đặc biệt có hơn 300 học viên đang học tập tại Học viện CSND tham dự trực tiếp và trực tuyến qua mạng nội bộ của Học viện.

Bộ luật Dân sự của bất kỳ quốc gia nào theo hệ thống pháp luật thành văn đều đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia đó. Tại Việt Nam, Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS 2015) được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 24/11/2015, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017 là một sự kiện pháp lý quan trọng của nước ta.

Hiến pháp năm 2013 và dự thảo các văn kiện trình Đại hội Đảng lần thứ XII khẳng định mạnh mẽ trách nhiệm của Nhà nước trong việc công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, hướng tới phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền, phát huy dân chủ và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Thể chế hóa các định hướng này và phù hợp với các mục tiêu mà Chính phủ đã xác định ngay từ đầu, BLDS 2015 đã có nhiều đột phá trong tư duy pháp lý và trong tạo lập cơ chế pháp lý đồng bộ, thống nhất về điều chỉnh quan hệ dân sự, về địa vị pháp lý, chuẩn mực pháp lý về cách ứng xử của cá nhân, pháp nhân trong đời sống dân sự; ghi nhận, bảo vệ tốt hơn các quyền, nghĩa vụ về nhân thân và tài sản của người dân; đảm bảo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật dân sự; qua đó tạo cơ sở pháp lý bảo đảm hướng tới sự phát triển nhanh, bền vững về kinh tế, bảo đảm trật tự kỉ cương trong xã hội.

Tuy nhiên, BLDS 2015 còn có những vấn đề bất cập, vướng mắc gây ra nhiều khó khăn trong thực tiễn áp dụng pháp luật như: quy định mập mờ về xác định lãi suất cho vay; vướng mắc về quy định bảo đảm thực hiện nghĩa vụ (giao dịch bảo đảm, thế chấp bằng tài sản bảo đảm của người thứ ba); xác định hợp đồng vô hiệu trong trường hợp đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch; BLDS 2015 quy định về pháp nhân (pháp nhân có 02 loại pháp nhân thương mại và pháp nhân phi thương mại còn hộ gia đình, tổ hợp tác, doanh nghiệp tư nhân, văn phòng luật sư và các tổ chức khác không có tư cách pháp nhân thì không phải chủ thể tham gia quan hệ pháp luật dân sự) cũng như quy định đối tượng giao dịch dân sự chỉ là cá nhân, pháp nhân đã gây nhiều khó khăn trong áp dụng cho các tổ chức này khi tham gia các giao dịch dân sự.

Từ thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm cho thấy, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật dân sự diễn ra ngày càng tăng, các tội phạm xâm phạm quyền sở hữu tài sản xảy ra nhiều, thủ đoạn tinh vi, đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng Công an nhân dân phải được trang bị những kiến thức cơ bản liên quan đến pháp luật dân sự để nâng cao trình độ, kiến thức pháp luật dân sự nhằm nhận diện các hành vi vi phạm pháp luật dân sự, cũng như trong đấu tranh phòng ngừa tội phạm hình sự để áp dụng pháp luật đúng người, đúng tội, tránh hình sự hóa các quan hệ dân sự và dân sự hóa các vấn đề hình sự.

Các ý kiến phát biểu tại buổi Tọa đàm đều được các đại biểu trình bày rất tâm huyết, sâu sắc về lý luận, thực tiễn thi hành BLDS 2015 và những vấn đề đặt ra đối với các quan hệ dân sự trong đời sống cũng như công tác bảo đảm an ninh trật tự của lực lượng Công an nhân dân. Các đại biểu đã tập trung phân tích, đánh giá làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về các quy định của BLDS 2015 như: vấn đề chuyển đổi giới tính theo quy định của pháp luật và thực tiễn thi hành liên quan đến công tác tạm giữ, tạm giam của lực lượng Công an khi tạm giữ, tạm giam các đối tượng là người chuyển giới; về người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi; tài sản hình thành trong tương lai và những vấn đề đặt ra trong thực tiễn khi xác định tài sản ảo…

Các đại biểu đã thống nhất hiện nay, việc hiểu và áp dụng quy định của BLDS 2015 chưa được cụ thể dẫn đến công tác áp dụng trong một số chế định còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Từ những đánh giá, phân tích các đại biểu cũng nhận định những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng quy định của BLDS 2015, vận dụng trong đấu tranh phòng ngừa, xử lý các vi phạm pháp luật dân sự trong đời sống xã hội và công tác bảo đảm an ninh trật tự theo chức năng của lực lượng Công an nhân dân.

Dự báo trong thời gian tới, tình hình vi phạm pháp luật dân sự vẫn còn xảy ra nhiều. Nhận thức được sự phức tạp của tình hình này, các đại biểu đã tập trung phân tích và đưa ra những kiến nghị, đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm hoàn thiện những vấn đề lý luận và thực tiễn về các quy định của BLDS 2015 nhằm bảo đảm an ninh kinh tế, trật tự kỷ cương xã hội trong tình hình hiện nay.

Phát biểu tại Tọa đàm, Thượng tá, TS Nguyễn Thị Hải Yến, Phó Trưởng khoa Luật trân trọng cảm ơn các ý kiến tham luận tại Tọa đàm đã thể hiện rõ sự tâm huyết, trách nhiệm của các nhà khoa học, các nhà quản lý trong lực lượng Công an nhân dân và Bộ Tư pháp. Trân trọng cảm ơn những ý kiến đóng góp tâm huyết, có giá trị cao về lý luận và thực tiễn của các đại biểu, Thượng tá, TS Nguyễn Thị Hải Yến, khẳng định, Ban Tổ chức sẽ khẩn trương tập hợp các tham luận để báo cáo Ban Giám đốc Học viện, lãnh đạo Bộ, đề xuất tham mưu với Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội về những vấn đề còn vướng mắc, khó khăn và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện các quy định của pháp luật có liên quan đến Bộ luật dân sự 2015 và công tác bảo đảm an ninh trật tự của lực lượng Công an nhân dân trong thời gian tới.

Tuyết Mai (Khoa Luật)