Bắc Kinh là Thủ đô của Trung Quốc với dân số 21 triệu dân, gồm 14 quận, 02 huyện. Hệ thống giao thông đường bộ với tuyến đường cao tốc nối các thành phố với nhau, về cơ bản rất hiện đại, mỗi chiều đi khoảng 6 làn đường, tốc độ lưu thông tối thiểu 60km/h và tốc độ tối đa 120km/h. Các tuyến đường nội thị có từ 3 đến 5 làn đường mỗi bên, cấm xe máy lưu thông tại khu vực nội thành; quy định tốc độ lưu thông trong nội thị từ 60km/h đến 80km/h, có làn đường dành riêng cho xe máy điện, xe đạp được phân cách với phương tiện ô tô bằng dải phân cách cứng (rào chắn bằng thép). Tàu điện ngầm Bắc Kinh là một mạng lưới đường sắt vận chuyển nhanh phục vụ các quận nội thành và ngoại thành của thành phố. Mạng lưới hiện nay có 19 tuyến đường, 547 km đường ray hoạt động, đáp ứng lượng vận chuyển trung bình hơn 10 triệu lượt khách/ngày. Ngoài tàu điện ngầm, hệ thống xe buýt cũng được chú trọng, có 1.200 tuyến xe buýt đáp ứng được lượng vận chuyển hơn 12 triệu lượt khách/ngày. Việc di chuyển bằng hệ thống công cộng đơn giản, thuận tiện và giá thành rẻ đã khiến nhiều người lựa chọn các phương tiện giao thông này.

Trung Quốc bố trí hợp lý các loại hình giao thông công cộng gần nhau để nâng cao tính tiện dụng càng khiến người dân lựa chọn sử dụng giao thông công cộng. Các bãi xe đạp công cộng được đặt ngay gần các trạm xe buýt hay ga tàu điện ngầm. Sau khi sử dụng xong xe đạp, người dân khóa để xe vào vị trí quy định trên vỉa hè, sẽ có nhân viên thu gom đưa về bãi xe đạp công cộng gần đó. Mức phí sử dụng loại hình xe đạp công cộng gần như chỉ là tượng trưng, nhiều thời điểm trong năm còn được miễn phí hoàn toàn.

Hiện nay, Bắc Kinh đã cấm hẳn xe máy, xe ô tô cá nhân đăng ký, lưu hành hạn chế. Được biết Bắc Kinh có gần 6 triệu xe ô tô, tình hình ùn tắc giao thông ở Bắc Kinh đang có chiều hướng tiếp tục tăng cao và trở thành một thách thức lớn đối với chính quyền thành phố.  Đặc biệt, ở thành phố Bắc Kinh còn tiến hành hạn chế xe lưu hành theo từng ngày (căn cứ vào biển số xe mà cấm lưu hành một ngày trong tuần) và hạn chế tối đa xe ô tô biển ngoại tỉnh vào thành phố, xe ngoại tỉnh phải có giấy phép mới được vào trong thành phố.

Tại Bắc Kinh, hiện tượng ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông cũng thường xuyên diễn ra do lưu lượng phương tiện tham gia giao thông quá lớn, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm (từ 7giờ30’ đến 9 giờ và từ 16 giờ đến 18 giờ). Tuy nhiên, ý thức tham gia giao thông của người dân rất cao, việc tuân thủ làn đường và các tín hiệu giao thông trên đường gần như tuyệt đối.

Phương thức bố trí lực lượng tuần tra trên đường cao tốc của Bắc Kinh tương đối hiệu quả. Việc quản lý đường cao tốc giao cho Bộ Công an quản lý TTATGT, Bộ Giao thông quản lý xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, hành lang an toàn giao thông. Tất cả các tuyến cao tốc tại Trung Quốc đều có hệ thống giám sát  giao thông hiện đại, dày đặc nên lực lượng Cảnh sát giao thông được bố trí không nhiều trên các tuyến đường. Lực lượng Cảnh sát giao thông thường sử dụng mô tô và ô tô để làm nhiệm vụ tuần tra trên đường cao tốc. Đây là đơn vị đảm nhiệm công tác kiểm tra an toàn, hàng hoá trên phương tiện cũng như kiểm soát người điều khiển phương tiện trên các tuyến đường cao tốc.

Trụ sở đơn vị tuần tra cao tốc được đặt ở đoạn đường nhánh riêng trên tuyến cao tốc với đầy đủ trang thiết bị phục vụ công tác kiểm tra và xử lý vi phạm đặc biệt là hệ thống đo chiều cao, cân trọng tải và hệ thống máy tính hiện đại kết nối trực tiếp với Trung tâm nghiên cứu, điều hành giao thông để kết hợp xử phạt vi phạm hành chính.

Phương thức quản lý giao thông ở hầu hết các tỉnh, thành phố của Trung Quốc đều rất khoa học, tiết kiệm thời gian và công sức. Điển hình tại Bắc Kinh, có Trung tâm nghiên cứu, phân tích điều hành giao thông. Trung tâm thuộc Ban chỉ huy giao thông thuộc Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Ninh, là nơi nghiên cứu, phân tích tình hình trật tự an toàn giao thông thông qua camera giám sát và hệ thống định vị… Trung tâm này chịu trách nhiệm theo dõi lưu lượng phương tiện (xe buýt, xe máy điện, xe kinh doanh vận tải, tàu điện ngầm) trên tuyến để truyền tải về Trung tâm chỉ huy giao thông, được hiển thị tại bảng điện tử. Trong thời gian làm việc hầu như chỉ có 15 cán bộ, nhân viên trực ngồi trước các máy tính nhận các cuộc gọi về giao thông trong thành phố và trước bảng theo dõi tình hình trật tự an toàn giao thông, trong đó nếu bảng hiển thị màu xanh là đường lưu thông bình thường, hiển thị màu vàng là đường có dấu hiệu đông phương tiện, màu đỏ là đường đang bị ùn tắc.

Với hệ thống camera giám sát giao thông phủ khắp thành phố (khoảng 60.000 chiếc) người tham gia giao thông nếu vi phạm sẽ bị hệ thống này ghi lại và gửi thông báo đến tận nhà nên hình thức xử phạt các lỗi vi phạm giao thông hầu hết là phạt nguội. Bắc Kinh cũng xử lý nghiêm những người uống rượu, bia rồi điều khiển ô tô, xe máy; nếu vi phạm sẽ bị tịch thu bằng lái, thậm chí có thể sẽ bị phạt giam giữ và lao động công ích.

Công tác đăng ký, cấp biển số xe của Trung Quốc cũng là một trong những lĩnh vực được Chính phủ kiểm soát chặt chẽ. Tất cả xe ô tô do cơ quan Công an thực hiện đăng ký, cấp biển số cho cơ quan, tổ chức, cá nhân (trừ xe ô tô của Quân đội do cơ quan Quân đội đăng ký). Để hạn chế xe ô tô cá nhân, Cơ quan Công an cung cấp cho người dân Bắc Kinh (đối với người có Hộ khẩu Thường trú tại Bắc Kinh và chỗ đỗ xe) một mã số để tham gia vào hệ thống quay số. Cứ 2 tháng sẽ diễn ra buổi quay số để được quyền đăng ký xe ô tô, người dân có thể vào trang web để biết mình có may mắn trúng suất đăng ký xe ở Bắc Kinh, với tỷ lệ chưa đến 3% người may mắn. Khi đó người dân Bắc Kinh mới được cơ quan Công an đăng ký cấp biển số xe (cấp theo hình thức ngẫu nhiên trên hệ thống). Theo quy định, mỗi người ở Bắc Kinh chỉ được phép sở hữu một chiếc xe ô tô đăng ký bằng tên mình. Khi đổi xe mới, các chủ xe sẽ được tự động cấp biển mới mà không phải tham gia bốc thăm.

Biển số xe ô tô được phân loại làm 4 màu:

- Biển số xe nền màu trắng: Xe ô tô của Công an, Quân đội.

- Biển số xe nền màu xanh: Xe ô tô con của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân;

- Biển số xe nền màu vàng: Xe ô tô kinh doanh vận tải từ 9 chỗ ngồi trở lên của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân. 

- Biển số nền màu xanh đen: Xe ô tô của các cơ quan tổ chức ngoại giao.

Về đấu giá biển số xe ô tô: Tại Bắc Kinh không áp dụng chính sách đấu giá biển số xe, nhưng qua tìm hiểu được biết, thành phố Thượng Hải bắt đầu chính sách đấu giá biển số xe từ năm 1994. Để đăng ký tham gia mua biển số xe, người dân phải đặt trước 2.000 nhân dân tệ. Sau đó, họ sẽ được tham gia đấu giá trực tuyến. Sau vài vòng, người trả giá cao nhất sẽ nhận được biển số.

Về tổ chức sát hạch, cấp bằng lái xe: Cảnh sát giao thông Bắc Kinh vừa kết hợp giữa ứng dụng công nghệ thông tin sát hạch tự động vừa sát hạch trực tiếp trên thực tế như Cảnh sát giao thông Việt Nam đã tiến hành trước năm 1995. Đặc biệt, việc quản lý lái xe thông qua bằng lái xe rất chặt chẽ. Các vi phạm do lái xe gây ra tự động được lên mạng, trang web của Cảnh sát giao thông, lái xe phải thường xuyên tự theo dõi, tự giác nộp phạt.

Cũng trong chuyến công tác, Đoàn đã làm việc với Sở Ngoại vụ - thành phố Bắc kinh và được nghe đồng chí Chủ nhiệm Sở Ngoại vụ giới thiệu vài nét khái quát về Bắc Kinh, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng Đảng của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Quan điểm của Đảng Cộng sản Trung Quốc là xây dựng chính trị, phát triển kinh tế - xã hội phải phát triển, quản lý nhà nước theo pháp luật toàn diện. Đảng công khai, minh bạch các chính sách, đường lối, phát triển công nghiệp và nông nghiệp phải tiến hành song song. Không theo hoàn toàn mô hình của các nước phương tây mà theo cách làm của Trung Quốc, thúc đẩy công nghiệp hóa, tin học hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, duy trì mối quan hệ Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản Việt Nam theo 16 chữ vàng và 4 tốt, duy trì tốt mối quan hệ giữa nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa và Cộng hòa XHCN Việt Nam. Trong năm 2016, Sở Ngoại vụ đã làm việc và tiếp đoàn công tác của Việt Nam  thuộc Ủy ban nhân dân TP. Hà Nội và các Bộ, ngành Trung ương, qua đó lãnh đạo TP. Bắc Kinh và TP. Hà Nội đã ký kết văn bản hợp tác.

Qua chuyến công tác, Đoàn công tác nhận thấy cần học hỏi Trung Quốc trong lĩnh vực tổ chức, bố trí lực lượng Cảnh sát giao thông, đặc biệt chú trọng công tác đăng ký, cấp biển số xe, cấp giấy phép lái và điều khiển giao thông. Việc TP Bắc Kinh áp dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại trong lĩnh vực quản lý giao thông cần sớm được vận dụng vào Việt Nam. Bên cạnh đó, vấn đề nâng cao ý thức tham gia giao thông của người dân cần phải gấp rút thực hiện trong thời gian sớm nhất và phải thực hiện từ trong trường mầm non để thay đổi về nhận thức giao thông của người Việt Nam.

Trên cơ sở những kinh nghiệm có được từ chuyến công tác tại Trung Quốc, Đoàn công tác đã đề xuất Lãnh đạo Bộ Công an cho phép Cục Cảnh sát giao thông trong thời gian tới sẽ tiếp tục nghiên cứu thêm mô hình quản lý, điều hành giao thông của một số nước tiên tiến như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức và một số nước trong khu vực để có cơ sở đề xuất áp dụng cho Cảnh sát giao thông Việt Nam; phối hợp với các đơn vị khác trong Bộ và các Bộ có liên quan, như: Bộ Giao thông vận tải, Bộ thông tin, truyền thông, Bộ Giáo dục đào tạo nghiên cứu đề xuất Chính phủ đưa ra các giải pháp nâng cao ý thức của người tham gia giao thông./.

Đại tá Lê Xuân Đức - Phó Cục trưởng Cục CSGT

Nguồn: www.csgt.vn